De wekelijkse rubriek Finishpraat speelt in op actualiteit, combineert verleden met heden en haalt oude herinneringen op; kortom een verhaal voor de echte motorsportfan. Ter ere van het 100-jarig bestaan van de TT Assen kijken we in deze editie terug op de allereerste races uit 1925.
Van de TT Assen heeft iedereen in Nederland wel eens gehoord. Zelfs iemand die helemaal niet weet wat de MotoGP is, kent wel het historische evenement in Assen. Het is heel bijzonder dat de TT Assen dit jaar haar 100-jarig jubileum viert. En terecht wordt dit groots gevierd met allerlei evenementen en activiteiten in en rondom Assen in 2025. Ik ben als motorsportfan trots dat wij in Nederland zo’n unieke Grand Prix hebben. Wat ik ook zo bijzonder vind, is dat de races vanaf 1926 al vanaf dezelfde plek starten. In deze Finishpraat wil ik terugblikken op de ene – tevens eerste – TT die op een andere locatie van start ging.
Isle of Man is de grondlegger van de wegracesport; daar werd vanaf 1907 al geracet. Later – voor 1925 – volgden er ook races in Frankrijk, België en Italië. In Nederland was het nog stil, want tot 1924 was het verboden om snelheidswedstrijden te organiseren. Er kwam nieuwe wetgeving in 1924 die ervoor zorgde dat een ontheffing op het wedstrijdverbod voor auto’s en motoren kon worden verleend. De KNMV speelde hier meteen op in en polste diverse aangesloten clubs. Ze kregen ‘beet’ in Drenthe. En zo kwam het dat Motorclub Assen en Omstreken de allereerste TT Assen in 1925 organiseerde.
Een afgesloten circuit zoals wij dat tegenwoordig kennen, was er toen uiteraard nog niet. Het parcours in 1925 zou je zelfs nog een stratencircuit kunnen noemen. De race werd verreden over openbare wegen in het Drentse platteland. De route was 28,4 kilometer lang en voerde over klinkerwegen en zandpaden, een wereld van verschil met de strakke asfaltbanen van nu. Het parcours liep via Rolde-Borger-Schoonloo. De start-finish was in Rolde. De locatie had dus weinig tot niets te maken met de huidige plek waar het TT Circuit Assen is gevestigd. Het parcours was in 1925 slechts een paar meter breed, waardoor inhalen – zelfs op de rechte stukken – een hele opgave was. Toch werd er in de race – ondanks de zandpaden – een gemiddelde snelheid van 104 km/u gehaald!
35 coureurs schreven zich in voor de allereerste TT Assen, wat toen nog een nationale race was. Er werd gereden in drie raceklassen. Piet van Wijgaarden (500cc), Hajo Bieze (350cc) en Arie Wuring (250cc) werden de winnaars van de eerste TT Assen. Het lange circuit van 1925 met de start in Rolde werd slechts één keer gebruikt. Vanaf 1926 was de start-finish bij De Haar in Assen en dit is bijna 100 jaar later nog steeds het vertrekpunt van het TT Circuit Assen. De plek van de start-finish is vanaf 1926 dus niet meer veranderd. De baan was vanaf 1926 ook flink korter dan tijdens de eerste editie, namelijk 16,5 kilometer. Het parcours veranderde aanzienlijk en was nu ook volledig verhard. Het circuit liep vanaf De Haar via de zuidkant van Assen naar Hooghalen en via Laaghalerveen terug naar De Haar. Dit stratencircuit werd gedurende de jaren telkens verbeterd en veiliger gemaakt (niets in vergelijking met nu), maar zou in grote lijnen wel in stand blijven tot 1955, toen er een nieuw – deels permanent – circuit werd gebouwd dat nog steeds deels de basis is van het huidige TT Circuit Assen. In 1925 en 1926 was de Nederlandse TT nog een nationale race, maar vanaf 1927 kreeg het evenement een internationale status en zouden er ook buitenlandse toprijders aan de start verschijnen. De toeschouwersaantallen liepen op en het evenement groeide snel in populariteit.
Dat is nog wat anders dan het wereldkampioenschap wegrace, dat pas begon in 1949. De TT Assen stond ‘uiteraard’ op de kalender van het eerste Grand Prix wegracewereldkampioenschap. Hiermee is het TT Circuit Assen de enige Grand Prix die vanaf 1949 tot nu – uitgezonderd het coronajaar – op de kalender heeft gestaan. Alleen de Isle of Man TT heeft een rijkere historie dan het evenement in Assen, maar op de huidige MotoGP-kalender kan geen enkele andere locatie tippen aan de historie van het TT Circuit Assen, waardoor het niet voor niets ‘The Cathedral of Speed’ wordt genoemd.
Dit jaar is het 100 jaar geleden dat de allereerste TT Assen werd verreden. Tijdens het MotoGP-evenement en ook in de stad Assen zal dit groots worden gevierd, waardoor het een bijzondere jubileumeditie gaat worden. Wanneer je komend jaar naar de TT Assen afreist, is het goed om even stil te staan bij de rijke en bijzondere historie voordat je op de tribune of het talud plaatsneemt en gaat genieten van de spectaculaire actie in de huidige MotoGP.
Tot volgende week,
Asse Klein
